کد مطلب:99087 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:403
در این دوره آثار مكتوب بر جای مانده از امام سجاد علیه السلام كم نیست. حدیثی از آن حضرت نقل شده كه هنگام وفات، صندوقی را نزد امام باقر به ودیعت نهاد كه در آن كتب بسیار بود، متن حدیث چنین است: عن جعفر بن محمد علیه السلام قال: لما حضر علی بن الحسین علیه السلام الموت، قبل ذلك اخرج السقط او الصندوق عنده، فقال: یا محمد احمل هذا الصندوق قال فحمل بین اربعه رجال فلما توفی جاء اخوته یدعون فی الصندوق فقالوا: اعطنا نصیبنا من الصندوق فقال: و الله مالكم فیه شی ء و لو كان لكم فیه شی ء ما دفعه الی و كان فی الصندوق سلاح رسول الله و كتبه.[1]. در شمارش نوشته های امام سجاد علیه السلام، نخست باید از صحیفه سجادیه یاد كرد. شیخ آقا بزرگ تهرانی درباره ی آن گفته است: الصحیفه الاولی المنتهی سندها الی الامام زین العابدین علی بن الحسین بن علی بن ابی طالب علیه السلام المعبر عنها «اخت القرآن» و «انجیل اهل البیت» و «زبور آل محمد» و یقال لها «الصحیفه الكامله» ایضا و للاصحاب اهتمام بروایتها و یخصونها بالذكر فی اجازاتهم... و هی من المتواترات عند الاصحاب لاختصاصها بالاجازه و الروایه فی كل طبقه و عصر ینتهی.[2]. [صفحه 67] مناسك الحج یكی دیگر از كتب آن حضرت است. فرزندان امام این كتاب را نقل كرده و در بغداد نیز به طبع رسیده است.[3]. رساله حقوق یكی دیگر از این آثار گرانسنگ است كه جامع آداب سلوك فردی و اجتماعی است و محور شرح و بسط بسیار قرار گرفته.[4]. الجامع فی الفقه عنوان یكی دیگر از این آثار است كه ابوحمزه ثمالی آن را نقل كرده.[5]. همچنین «صحیفه الزهد» را ابوحمزه ثمالی نقل كرده است.[6]. داود بن عیسی نیز كتاب حدیثی را از امام سجاد علیه السلام گردآورده است.[7]. كتاب علی بن الحسین علیه السلام هم عنوان دیگری است كه در ضمن مصادر از آن یاد شده است.[8]. به جز این هفت اثر، راویان بسیاری، در ثبت و كتابت حدیث تلاش كردند. كه به برخی از آنان اشاره می شود: 1- ثابت بن دینار «ابوحمزه ثمالی» وی از شخصیت های برجسته شیعی و از یاران امام سجاد علیه السلام است، برای او آثاری با این عناوین در مصادر ثبت شده است. 1- كتاب التفسیر. 2- كتاب النوادر. 3- كتاب الزهد.[9]. 2- سعید بن جبیر [صفحه 68] وی كتابی در تفسیر دارد كه علی القاعده گرایش حدیثی و روایی داشته است.[10]. 3- سعد بن طریف الحنظلی وی كتاب و رساله ای در حدیث دارد.[11]. 4- زید بن علی بن الحسین علیه السلام زید كه شخصیت حماسی و فرهنگی در عصر امام سجاد علیه السلام است، كتابی در تفسیر قرآن به نام «غریب القرآن» و نیز «قراءه علی» و «المجموع»[12]. در حدیث و فقه دارد.[13]. 5- داود بن یحیی بن بشیر (كتاب حدیث علی بن الحسین علیه السلام) در مصادر به وی نسبت داده شده است.[14]. 6- مالك بن عطیه الاحمسی او نیز دارای كتابی است كه در فهارس از آن یاد شده است.[15]. 7- علیه علیه دختر امام سجاد علیه السلام نیز كتابی در حدیث گردآورده كه زراره بن اعین آن را نقل كرده است.[16]. این گوشه ای از تاریخ حدیث در این دوران است. البته راویان از امام سجاد علیه السلام بسیارند. در كتاب رجال شیخ طوسی اصحاب آن حضرت یكصد و هفتاد و شش نفر گزارش شده است.[17]. [صفحه 69]
پس از دوران تاریك بیست ساله گذشته، دوران امام سجاد علیه السلام طلیعه درخشش فرهنگ تشیع است و حدیث رونقی دیگر می یابد.
صفحه 67، 68، 69.